به گزارش گروه دیگر رسانههای خبرگزاری فارس، روزنامه جام جم گفتوگویی با محمد هاشمی رفسنجانی انجام داده است که بخشهای مهم آن در ادامه از نظر میگذرد.
جمهوریت و اسلامیت تفکیکناپذیر هستند
– در قانون اساسی در بحث جمهوریت و اسلامیت، توضیح و تاکید شده است که این دو، ارکان تفکیکناپذیر هستند. به این معنی که جمهوری بدون اسلام معنا ندارد و اسلام بدون جمهوری هم همینطور.
اگر حکومتی شاهنشاهی نباشد، نوع دیگر حکومت، جمهوری است. تعریف حکومت جمهوری به این معنی است که حکومت سلطنتی و وابسته به یک نفر نباشد. به معنای دیگر به مردم وابسته بوده و آنها این حکومت را انتخاب کنند و حکومت فردی و موروثی نباشد.
از نظر اسلامیت نیز باید گفت ملاک، فرهنگ اسلامی است که بعضی بایدها و نبایدها در این فرهنگ وجود دارد. وقتی از جمهوری اسلامی صحبت میکنیم، ضرورت دارد بایدها و نبایدهایی رعایت شود تا آن جامعه، اسلامی باشد.
شاخصههای جمهوریت
– جمهوریت شاخصههایی دارد که با آنها مطرح است. در شاخصهای جمهوریت بحث دموکراسی، رفراندوم، باز بودن صحنه مبارزه، برابری فرصتها و حقوق اجتماعی مطرح است؛ به این معنی که اگر در نظامی انتخابات باشد، مفهوم آن جمهوری است، همچنین حل مسالمتآمیز منازعات است.
– البته منازعات در میان برخی گروهها در هر نظامی اجتنابناپذیر است که یا با زور باید آن را حل کرد یا از طرق مسالمتآمیز و گفتوگو.
– بنابراین وقتی این شاخصها وجود داشته باشند، جمهوریت محقق شده است.
– همچنین در نظام جمهوری اسلامی شاهد برگزاری رفراندوم بودیم که برای تعیین نظام جمهوری اسلامی برگزار شد، در ابتدای انقلاب برخی پیشنهاد جمهوری دموکراتیک و برخی جمهوری خلق و… را مطرح میکردند اما امام راحل فرمودند جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد، همانطور که اشاره کردم یکی دیگر از شاخصهها موضوع انتخابات است.
عملکرد نظام در «جمهوریت» افتخارآفرین است
– مهمترین شاخصه جمهوریت، انتخابات است. از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی حدود ۴۰ انتخابات داشتهایم که شامل انتخاب رهبری، ریاست جمهوری، مجلس و شورای شهر بوده است.
– خوشبختانه جمهوری اسلامی در این ارتباط بسیار شفاف بوده و عملکرد افتخارآفرینی داشته، چراکه در کمتر کشوری این تعداد از مسؤولانش به این شکل، انتخابی بودهاند.
– در جمهوری اسلامی به بهترین وجه شاخصهای دموکراسی و بحث انتخابی آن، یعنی جمهوریت رعایت شده است. انتخاب این تعداد از مقامات بهواسطه انتخابات در بین دیگر کشورها استثنایی است.
جمهوری اسلامی در موضوع انتخابات بسیار شفاف بوده است
– جمهوری اسلامی در موضوع انتخابات بسیار شفاف بوده است، البته برخی در مورد شورای نگهبان انتقادی دارند مبنی بر اینکه نظارتش استصوابی است.
– در این زمینه باید گفت اگر به قانون اساسی استناد کنیم، تفسیر قانون را برعهده شورای نگهبان گذاشته و شورای نگهبان نیز میگوید تفسیرم این است که نظارت باید استصوابی باشد.
– این بحث حقوقی است و مخالفان توجه نمیکنند که همان قانون اساسی، استناد تفسیر را بر عهده شورای نگهبان گذاشته است.
کسی که بودن در این نظام را پذیرفته باید حجاب را نیز بپذیرد
– تعریف از آزادی، صرفنظر از اسلامی بودن، به این معناست که آزادی تا حدی است که مخل آزادی دیگران نباشد.
– به تعبیری آزاد هستی اما نمیتوانی کارهایی انجام دهی که مخل آزادی دیگران باشد این اصلی است که صرفنظر از اسلامیت در مورد آزادی مطرح میشود.
– از سوی دیگر اسلام مکتب و دین است و کسی که اعتقاد به اسلام دارد طبق آن باید اقداماتی را انجام و برخی دیگر را انجام ندهد. به این معنا که بایدها و نبایدهایی در اسلام وجود دارد.
– بنابراین کسی که بودن در این نظام، یعنی نظام اسلامی را پذیرفته است، باید اعمالی را نیز بپذیرد؛ اعمالی از جمله حجاب، رعایت اخلاق و رفتار و برخی محدودیتها.
– به هر حال وقتی در جامعهای زندگی میکنید، باید حقوق اجتماعی آن جامعه و محدودیتهای آن را رعایت کنید.
استقلال به معنی وابسته نبودن است، نه عدم مراوده با دیگران
– استقلال تعریف خاصی دارد و به معنی متکی نبودن به دیگران است. این متکی نبودن در مسائل گوناگون و حوزههای متفاوت اعم از اقتصادی، سیاسی و… تعریف خاص خود را دارد.
– استقلال به معنی عدم مراوده با دیگران نیست، بلکه موضوع وابسته نبودن است. به این معنی که مثلا در حوزههای اقتصادی در کنار تولید باید تجارت هم داشته باشیم.
– در جمهوری اسلامی در واژه استقلال بیشتر تعریف سیاسی مطرح میشود. در این راستا باید درنظر داشته باشیم که قبل از انقلاب برخی کشورها از جمله آمریکا و انگلیس برخی از مسؤولان ما را تعیین میکردند اما این نوع مصادیق را در جمهوری اسلامی نداریم و همه مسؤولان را خودمان انتخابکردهایم.
در زمینه استقلال عملکرد خوبی داشتهایم
– در زمینه استقلال هم در جمهوری اسلامی عملکرد خوبی داشتهایم، البته انتقادی نیز اخیرا در مورد این موضوع مطرح میشود به این معنی که شعار جمهوری اسلامی، نه شرقی و نه غربی بوده است ولی ما با غرب قطع رابطه کرده و در مقابل با روسیه و چین روابط برقرار کردهایم و این مخل استقلال است.
– باید در پاسخ به این منتقدان بگوییم که نه شرقی، نه غربی به این معنا نیست که رابطهای نباشد زیرا داشتن مراودهای که جنبه استعماری نداشته باشد هیچ اشکالی ندارد.
– در مجموع باید گفت جمهوری اسلامی دراین زمینه خوب عمل کرده و عملکرد قابل قبولی داشته است.
باید همیشه اهرمهای بازدارندهای داشته باشیم
– در نظام سیاسی فعلی که در جهان حاکم است اصل بازدارندگی در روابط سیاسی است به این معنی که باید همیشه اهرمهای بازدارندهای داشته باشیم. این اهرمها گاهی قدرت نظامی، اقتصادی، اجتماعی و… است.
– هر کشوری برای ادامه حیات سالم خود نیاز به یکسری ابزارهای بازدارنده دارد تا مورد تجاوز کشورهای دیگر قرار نگیرد.
قدرت بازدارندگی یکی از عوامل مهم استقلال است
– در جمهوری اسلامی این بازدارندگیها را داشتهایم. جمهوری اسلامی دارای قدرت بازدارندگی است و همسایههای پیرامونی ایران برداشت ضعف از فعالیتهای ایران ندارند و مانند ابتدای انقلاب تصوری برای حمله به کشورمان نمیکنند حتی کشورهای بزرگ نمیتوانند به ایران حمله کنند.
– قدرت بازدارندگی یکی از عوامل مهم استقلال و جلوگیری از تجاوز به کشور است.
تولید داخلی از مهمترین نیازها برای تقویت جمهوریت است
– مهمترین نیاز برای تقویت جمهوریت را میتوان تولید داخلی، اقتصاد و معیشت مردم دانست.
– در این راستا باید وابستگی پول ملی را به پولهای دیگر نیز کم کرده و ارزش آن را افزایش دهیم.
– اگر به پول خارجی وابسته نباشیم بخشی از مشکلات ما حل خواهد شد.
– امروز قشری از مردم از نظر وضعیت اقتصادی و معیشتی در مضیقه و ناراضی هستند بنابراین اگر رفاه نسبی که طبق ماده سوم قانون از وظایف جمهوری اسلامی است برقرار شود رضایتی در جامعه شکل میگیرد و تحقق این رضایت باید در اولویت جمهوری اسلامی است.